Er is veel te vinden over lithium op internet. We merken dat mensen daarom vaak huiverig zijn om dit middel te (blijven) gebruiken. In 2018 hebben we (een groepje psychiaters en nefrologen = nierspecialisten) alle onderzoeksgegevens op een rijtje gezet. De bijwerkingen worden veelal veroorzaakt doordat lithium een zout is dat dan via de nieren het lichaam verlaat. Oudere studies laten vaker een achteruitgang van de nierfunctie zien dan meer recente studies, waarschijnlijk omdat het monitoren van de lithiumspiegels en de nierfunctie in het bloed nu veel zorgvuldiger gebeurd. Hier vinden jullie het overzicht artikel zoals gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
Samenvatting
Lithium is de effectiefste onderhoudsbehandeling voor patiënten met een bipolaire stoornis.
Belangrijke renale bijwerkingen van chronisch lithiumgebruik zijn nefrogene diabetes insipidus (prevalentie: circa 20%) en chronische nierinsufficiëntie (prevalentie: circa 10-20% na 5-9 jaar gebruik). Chronisch lithiumgebruik is gerelateerd aan langzaam progressieve nierinsufficiëntie, die zelden leidt tot terminaal nierfalen (prevalentie: 0,5-1,5%).
Het is op dit moment niet goed te voorspellen welke patiënten vatbaar zijn voor de renale bijwerkingen van lithium. De belangrijkste risicofactoren voor deze bijwerkingen zijn leeftijd, duur van het lithiumgebruik en chronische blootstelling aan hoogtherapeutische lithiumspiegels.
Voor de meeste patiënten met chronische nierinsufficiëntie is het onduidelijk of het staken van lithium voordelen oplevert.
Op basis van gedeelde besluitvorming kan voortzetting van de lithiumbehandeling, ondanks renale complicaties, een keuze zijn.
Vervolgonderzoek kan zich richten op mogelijke determinanten van een goede lithiumrespons, mogelijke voorspellers van renale bijwerkingen van lithiumgebruik en het effect van medicamenteuze interventies op renale bijwerkingen.